ALMUS İLÇE GENEL BİLGİ
İlçe, Almus Baraj Gölü ile mükemmel bir görüntüye ulaşmış, yeşil ve mavinin kaynaştığı cennetten bir köşe görünümünü kazanmıştır. Almus Baraj Gölünün su sporlarına uygun bir alan olması, barajda yapılabilecek olta balıkçılığı, başta Dumanlı Yaylalar zinciri ve Çatak Yaylası olmak üzere yayla turizmi için ideal yapıya sahip olan Almus doğal bir turizm cennetidir
Almus Yurdumuzun Orta Karadeniz Bölgesinde Tokat İline bağlı ve il merkezine uzaklığı 36 Km olan şirin bir ilçemizdir. Yeşil ile mavinin tüm tonlarını bu şirin ilçemizde görmek mümkündür. Şöyleki ilçenin hangi yönüne olursa olsun 5-10 dakikalık yürümek sonucu doğal piknik alanlarına ulaşabilirsiniz.Baraj gölünün oluşturduğu koyularda olta balıkçılığı, biraz yukarılarda piknik yapılabilir.Yazın Baraj gölünde yüzmek ayrı bir güzelliktir.
En ünlü mesire yerlerimizin başında Ormanevleri, Tufantepe, Harami Yaylası, Köse Pınarı gelmektedir.Almus Ormanevleri Sadece Almuslunun değil İlçemize dışarıdan gelen Sivas, Amasya, Çorumlu vatandaşlarımızın da uğrak yeridir. Haftanın hemen her günü buraya piknik amacı ile gelen onlarca aile vardır. İlçemizde faaliyet gösteren alabalık üreticilerinin yapmış oldukları kendin pişir kendin ye türünden yapılan küçük lokantalar baraj gölü etrafını süslemektedir. Yine İlçemize bağlı olan Çevreli Kasabasının çatak yaylası tam bir doğa harikasıdır.Yayla ortasından geçen çatak deresi yaylaya bambaşka bir hava vermektedir. Çatak Yaylasından çıktıktan sonra insan rüyada gibidir çatak yaylasından 10 kilometre yukarıya çıktığınızda artık şehir ve köy hayatı yoktur. Yayla hayartı başlamıştır Dumanlı Dağı etrafına kurulan ilçemize bağlı köylerin yaylaları birbiri peşine sıralanır. Bir yayladan diğerine geçmek suretiyle İlçenin en uzak köyü Kolköy ün yaylasına kadar her yer yayladır.
Yaylaların ortasında kalan Mescit Köyü İlçenin en güzel yerlerindendir. En yüksek olması sebebi ile yılın kar olmayan her ayı yeşildir.Yemyeşil bir vadi olan Mescit Ovası Arıcıların ve büyükbaş sığır üreticilerin vazgeçemedikleri bir yerdir.
İlçede Tarihi eser kalıntılarının fazla olmayışı ilçenin 1. derece deprem bölgesinde olmasındandır. İlçeye bağlı Babaköyüne 2 km uzaklıkta bulunan bir doğal mağara bulunmaktadır. Bu mağaranın oluşumu İlimizde bulunan Ballıca Mağarasını anımsatmaktadır.
COĞRAFİ DURUMU:
Almus Orta Karadeniz Bölgesinde Tokat İline bağlı 36 Km mesafede bir ilçe olup, Doğusunda: Reşadiye İlçesi ve Sivas İli Hafik İlçesi, Batısında:Tokat İli, Kuzeyinde:Niksar İlçesi,Güneyinde:Sivas İli bulunmaktadır.Kuzey Yarım Küresinde,Enlemi:40 derece,22 dakika,Boylamı:36 derece 55 dakikadır.Yüzölçümü 750 Km2 olup,832 rakımlıdır.Almus ‘un iklimi Karadeniz in tesiri altında kalan sahalarla Orta Anadolu ‘nun kara iklimi yanında geçiş teşkil eder.Yağış genellikle aylara dağılmıştır. Ortalama olarak yağış 5442 mm.dir .Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs aylarında maksimum dereceye yükselir. En az yağış düşen aylar Temmuz ve Ağustos’ dur.Baraj yeri İlçenin en verimli arazileri üzerinde bulunmaktadır. Vadinin aşağı kısımlarına doğru kaya mütecanis massif ve ince taneli andezidik lavlardan müteşekkildir. Bu andezitler genellikle kütle halinde olup, üst kısımlarına doğru iyice tabakalaşmış, lav akıntıları breş,konglemera ve tüfleri ihtiva etmektedir.Almus Baraj Gölünde su tutulmaya Ekim 1966 da başlanmış olup yüzölçümü 3130 Ha. dır
ALMUS İLÇE TARİH
ALMUS TARİHİ
Malazgirt zaferi ile Anadolu kapılarının Türklere açılması üzerine 1072 yılında Sultan Melikşah’ın kumandanlarından Emir Artuk Anadolunun büyük bir bölümünü fethetti.Emir Danişmend de Kızılırmak deltaları ile Kelkit ve Malatya civarı ve Yeşilırmak deltasını alarak beyliğini genişletti bu zaman zarfında Kâfirnî Nahiyesi yani Almus(Emlus) Danişmendliler hakimiyetinde kaldı.Selçuklu Sultanı II. Kılıçarslan’ın beylikleri ortadan kaldırarak siyasi birliği sağlamasıyla Selçukluların hakimiyetine giren Tokat ve yöresi 1243 yılında Moğollarla yapılan Kösedağ Savaşının kaybedilmesi ile Anadoluda iktidar boşluğu meydana geldi.1318 yılında Selçuklu Devletinin yıkılması ile beylikler devri başlamış oldu.Bu dönemde Emir Eretna siyasi ve askeri bir güç olarak ortaya çıkarak orta Anadoluya ve Kafirni bölgesine bir müddet hakim oldu ve 1381 yılında bu bölgede hükümdarlığını ilan etti.Amasya, Tokat, Sivas ve Çorum 1398’de Kadı Burhaneddin’in ölümü ile meydana gelen karışıklıklardan faydalanılarak Yıldırım Bayazıt tarafından Osmanlı topraklarına katıldı.1398 yılındaki bu tarihi olayı göz önüne alarak Kâfirnî Nahiyesi merkezi olan Almus’un (Emlus) Osmanlı hakimiyeti altındaki dönemi de başlamış oldu.Selçuklu ve Beylikler dönemine ait bilgi ve belge bulunamasa da Osmanlı İmparatorluğu dönemine ait Almus ile alakalı bir çok belgeye rastlamak mümkundür.Bu belgelerin tarihini Hicri 859 Miladi 1452 yılına kadar indirmek mümkündür.Osmanlı Arşivlerinde Tapu Tahrir defterleri üzerinde yapılan çalışmalar neticesinde tespit edilen bilgilere göre Emlus Karyesi Kafirni Nahiyesi merkezi olup bu nahiyenin hudutları hali hazırdaki hudutlarından daha da büyüktür.1452 yılınına ait olan ve Osmanlı Arşivlerinde Tapu Tahrir Defterleri serisinde 2 numara ile numaralandırılmış olan tapu tahrir defterine göre Almus’un mâlikâne gelirlerinin yarısı Mehmed Bey evladına ve diğer yarısı da Muzaffer Çelebi evladına aittir.Divani gelirleri ise Pîr Ahmed Bey’e aittir.Bu tapu tahrir defterine göre Müslüman ve vergiye tabi olan hane sayısı 38 ve 4 nüfusta eşkinciyan ve 2 nüfusta sipahiyan vardır.Yine bu defterde belirtildiği üzere 65 hanede vergiye tabii gayr-i müslim hane mevcuttur.Bu gayr-i müslim haneler ya Rum ya da genellikle Ermeni asıllıdırlar.Bu verilerden yola çıkarak Almus’un o dönemdeki nüfusunu 400-450 rakamları arasında hesaplamak mümkündür.Yine aynı defterde Emlus’a(Almus) bağlı köylerin vergiye tabi nüfusları da yazılmıştır.Kâfirni Nahiyesine merbut köy sayısı 42 adet olarak yazılmıştır.Ayrıca 4 adet mezra ve 2 adet çiftlik kaydedilmiştir.Mezkur defterde zikredilen köylerin bir kısmı halen mevcut olduğu gibi bir kısmı da ya isim değişikliğine uğramış ya da ortadan kalkmıştır.Kafirni Nahiyesinin 1452 yılında Almus’tan sonra ki en büyük köyleri Muhad,Firedökse ve Zuğru köyleridir.Yine aynı defter serilerinden olan ve Osmanlı arşivlerinde 79 numara ile numaralandırılmış ve 1519 yılına ait tapu defterinde ise Almus vergiye tabii 57 müslüman ve 57 gayr-i Müslim hane olarak yazılmıştır.Buna göre bu tarihlerde Almusun nüfusu ise 550-600 civarındadır.Osmanlı Arşivlerinde Tokat bölgesini ve Kâfirnî Nahiyesini konu alan 1452-1670 yılları arasını kapsayan 10 adet tapu tahrir defteri mevcuttur.Bunun yanı sıra 1155-1326 yılları arasını kapsayan 36 adet Sivas Ahkâm Defterleri ve hicri 1260-1261 miladi 1844-1845 yıllarında hazırlanan temettuat defterlerinden de bölge ile alakalı geniş bilgi edinmek mümkündür. Almus’la alakalı olan ve 14698 numara ile arşivde kayıtlı olan temettuat defterine göre Almus-ı Kebir Karyesi 127 hanedir.Almuslu olup başka yerlerde iskan aden hane sayısı ise 29 olarak verilmiştir.Bu defterlerde her hanenin ne kadar arazisi var ne kadarı mezru ne kadarı gayr-i mezru kaç ineği kaç keçisi kaç öküzü kaç eşeği yani bir hanede ne varsa hemen hemen hepsi bu defterlere kaydedilmiş ve değerleri üzerinden vergileri hesaplanmıştır.Bu defterlerdeki kayıtlara fazla itibar etmekte pek doğru olmasa gerek zira bu rakamlar gerçeği yansıtmamaktadır.Bilhassa hayvanlar sayım zamanları sahipleri tarafından vergiden kurtulmak için dağa kaldırılmışlar tarlalar daha az miktar olarak yazılmıştır ama yinede o yıllar hakkında genel bilgiler elde etmek mümkündür.Bu defterde Almus’un ekilen arazisi 2200 dönüm ekilemeyen arazisi ise yaklaşık olarak 1700 dönümdür.Ekilemeyen arazi ya gerekli insan gücünün bulunamamasından ya da tarlayı sürecek öküz olmamasından kaynaklanmaktadır.Ayrıca bu defterde caminin imamlık vazifesini ifa eden kişinin geçimi için vakfedilmiş 20 dönüm araziden bahsedilmektedir. Almus’ta genellikle buğday arpa ekilmekte ve bostancılık yapılmaktadır.Kimi aileler arıcılık işi ile uğraşmaktadır.En çok ekilen şey ise keten bitkisidir.Aynı defterde isimleri geçen aileler ise aşağıya çıkarılmıştır.Yine bu deftere göre 1844 yılında Almusun merkez nüfusu yaklaşık olarak 508’dir.
SÜLALE İSİMLERİ
Şeyhoğullları,Kurdoğulları,İmamoğulları,Hezeneoğulları,Çavuşoğullları,Yarahmedoğlu, Anuşoğlu,Kapucuoğlu,Kürtoğlu, Baklacıoğlu, Çelebioğlu, Emiroğlu, Delikadiroğlu, Yahyaoğulları,Seferoğlu, Çapkunoğlu,Civelekoğulları, Samsunluoğullları,Çankırılıoğlu, Baydanoğulları,Karakaşoğullları, Hatipoğulları, Perdecioğlu,Sipahioğlu, Dervişoğlu, Bayazıtoğlu, Acemoğlu, Demürcüoğullları,A bdioğullları, Lülükoğulları, Müridoğulları, Çobanoğulları,Y ıldızoğullları ve Kethüdaoğullları.
LMUSTA İLK MEKTEB-İ İBTİDAİ
Sultan Abdulhamitin tahta çıkışından sonra eğitim faaliyetlerinde büyük gelişme kaydedilmiştir.Bütün ülke genelinde bir eğitim seferberliği ilan edilmiştir.Bu seferberlikten Almus’ta nasibini almıştır ve ilk defa bir mekteb-i ibtidai yani ilkokul açılmıştır.Almus eşrafından İmamzâde Hacı Ali Efendi (Hacı Ağa) ve Abdurrahman Efendilerin 1902 yılında yaptırmış oldukları 27 odalı kagir binada eğitime başlamıştır.Bu hayırseverliklerinden dolayı Hacı Ali Efendi ve Abdurrahman Efendilere çeşitli rütbelerden Mecidiye Nişanı verilmesi için Sivas Vilayetinden birçok kereler İstanbul’a tezkire gönderilmesine rağmen mezkur nişanların bu hayırhah insanlara verilip verilmediğini bilemiyoruz.
387 Numaralı ve 1530 tarihli Tapu Tahrir Defterine göre Kafirni (Almus) Nahiyesi:Kura:54, Mezra:11, Çiftlik:11, Muaf:9, Hane:805, Müslim:702, Gebr:103, El-müsellemiye:86, Hasıl:5498, Yukarıdaki rakamlardan da anlaşılacağı üzere Almus 54 köyü havi olup Müslim ve gayr-i Müslim nüfus olarak tahminen 16.500 kişiden oluşmaktadır.Osmanlı Arşivlerinde Bab-ı defteri Ceride odası defterlerinden 40760 numaralı ve tahminen 1800 lü yılların başında hazırlanmış bir deftere göre Tokat Kazasına tabi Kafirni Nahiyesi merkezi olan Almus ve bağlı köylerin nüfusları aşağıdaki gibi verilmiştir.
Yukarıdaki köy isimlerine bakıldığında halen mevcut olan birçok köyün burada bulunmadığını göreceksiniz bunun nedeni o köylerin
o zaman mevcut olmadığını göstermez, zira idari yapılanmalar, bazen devletin ihtiyaç hissetmesinden bazen de yöre halkının talepleri doğrultusunda değiştiğinden (bu bugün de böyle olmaktadır) mevcut olmayan köyler farklı bir yere bağlanmış olabilirler.Örnek olarak firedökse beldesinin kevahlık Köyünün, gevrek ve Mamunun bu listede bulunmaması o zaman Komanat(Gümenek) Nahiyesine bağlı olmasından kaynaklanmaktadır.Yine bu tarihlerde Tozanlı bölgesindeki birçok köyde Tozanlı Nahiyesine bağlıdır.Komanat Nahiyesine bağlı olup halen Almus’a bağlı olan bazı köylerin bu tarihteki nüfuslarını da listeye eklemek istedik..
Almus ve tevabii hakkında daha geniş araştırmalar yapmak gereği vardır bu araştırmalar Osmanlı arşivlerinde ve diğer yazılı kaynakların taranması şeklinde yapılabilir.Bu iş de zaman ve belli bir külfeti gerektirmektedir. Umarım güzide Almus’umuzdan iyi bir tarihçi çıkar ve bu boşluğu doldurur.Ayrıca bu konuda Gaziosmanpaşa Üniversitesindeki seçkin tarihçilerimizden Ali Bey ve Mehmet Beylerden istifade edilebilir.
Almus, Osmanlı İmparatorluğu döneminden önce de yerleşim merkezi olarak kullanılmıştır.İlk yerleşim yeri Tufantepe etekleridir.Bölgenin Türkler tarafından fethinden sonra gayr-i müslimler yine aynı mıntıkada kalmışlar Müslüman ahali ise şu anda eski Almus dediğimiz bölgede iskan etmişlerdir.Yüzyıllar boyu hep nahiye merkezi olarak kalan Almus Osmanlı İmparatorluğunun son dönemlerinde yeniden Tokat’a bağlı köy statüsüne getirilmiş ve nihayet 1954 yılında kaza merkezi olmuştur.Bu tarihten sonra gelişimini az da olsa sürdüren Almus turizm potansiyelini kullanmak suretiyle bu gelişmeyi daha ileri seviyelere taşıyacaktır.
ALMUS İLÇE İDARE
İdari Durum:
Almus İlçesine:7.2.1987 Gün ve 19365 Sayılı Resmi Gazete ‘de Yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararı gereğince, İdari Bağlılıkları Tokat İli Reşadiye ilçesinden çözülerek ilçemize bağlanan 11 adet köy,
19.7.1987 Gün ve 20226 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan karar gereğince İdari Bağlılığı Tokat İli Gökdere Bucağından çözülerek bağlanan Üçgöl Köyü,
Sivas İli Hafik İlçesine bağlı iken idari bağlılığı buradan çözülerek 13.8.1990 gün ve 90-37154 sayılı kararla ilçemize bağlanan Hubyar Köyü,
7.4.1992 gün ve 92-39785 Sayılı kararla idari bağlılığı Tokat İli Niksar ilçesinden çözülerek ilçemize bağlanan Ataköyü,
30.11.1992 Gün ve 92-41105 Sayılı kararlar idari bağlılığı Tokat İli Reşadiye İlçesinden çözülerek ilçemize bağlanan Dere Köyü,
11.05.2001 gün ve 2001/1693 Karar ile İdari bağlılığı Tokat ili Reşadiye İlçesinden çözülerek Almus İlçesine bağlanan Çilehane Köyü ile birlikte köy sayısı 36 ‘ya yükselmiş,
Kadıvakfı Köyümüzün 05/03/2003 gün ve 2003/3935 sayılı kararla idari bağlığı ilçemizden çözülerek Tokat Merkez bucağına bağlanması nedeniyle köy sayımız 35 e düşmüştür.
Salkavak Köyünün Gölgeli, Göltepe ve Çaykaya Köylerinin Bağtaşı, Gevrek ve Yuvaköy'ün Kınık, Armıutalan Köyünün Akarçay Kasabasına bağlanması sonucu köy sayımız 29 ' a düşmüştür.
Ayrıca ilçe merkezine bağlı 10 adette belediye teşkilatlı kasabamız vardır.
Yöremiz dağlık olduğundan yerleşim üniteleri toplu olmayıp dağınık bulunmaktadır. Bazı köylerimizin durumları Karadeniz tipi yerleşmeyi andırır. Ataköy Kasabasının l, Alan Köyü 5, Arısu Köyü 3, Çamdalı Köyü 2, Çambulak Köyü 1, Çamköy 3, Çaykaya Köyü 5, Çaykıyı Köyü l, Çiftlik Köyü 1, Gevrek Köyü 2, Görümlü Kasabasının l, Gölgeli Kasabasının l, Kızılelma Köyünün 2, Çevreli Kasabasının 4, Cihet Kasabasının l, Göltepe Köyünün 5, Hubyar Köyünün 17, Yuva Köyünün 1 olmak üzere toplam 13 köy ile 4 kasabamızın 56 adet mezrası bulunmaktadır
ALMUS ULAŞTIRMA VE ALT YAPI
Administrator tarafından yazıldı.
Pazar, 13 Şubat 2011 22:10
Ulaştırma Ve Alt Yapı Durumu:
İlçemiz Merkezi, 10 kasaba, 29 köye bağlı 56 mezradan elektrik hizmeti götürülmemiş yerleşim birimi yoktur.
Bazı Köy ve Mezralarımızda yetersiz olmakla birlikte içme suyu olmayan yerleşim birimimiz yoktur.
Almus PTT Müdürlüğü 1995 Temmuz ayından itibaren Posta İşletme ve Türk Telekom olarak 2 kısma ayrılmış olup, aynı binada hizmet vermektedir.Posta-Telekom ayrılışından sonra posta hizmeti (Mektup, telgraf, koli, faks) ve havale-çek kabul ödemeleri olarak verilmektedir.
Merkez, köy ve kasabalardaki (20) santralın kapasitesi (6.870), bağlı abone sayısı (5.699), boş numara sayısı (1160) olup, bekleyen abone sayısı yoktur.
İlçe merkezi, köy ve kasabalarımızda TV yayınları kişisel uydu alıcılar ile izlenebilmektedir.
İlçe merkezinin Almus-Tokat güzergahındaki köyleri ile irtibatında 5-10 km.lik, Çevreli ve Ormandibi Kasabası güzergahında 12-15 Km.lik, Sol Sahil Şeridi üzerindeki köyler ile irtibatında yaklaşık 80 Km ve sağ sahil şeridi üzerinde de yaklaşık 35 Km, Babköy, Karadere, Serince, Gevrek köy yolları dışındaki bütün köy yolları stabilizedir.
Motorlu araç ile gidilemeyecek köy ve mezramız bulunmamaktadır. Ancak, ilçede yağışlar fazla olduğunda yol tamir ve bakımının sık, sık yapılması gerekmektedir. Kış aylarında Mescit Köyü ile bazı mezralarımız dışında yolları uzun süreli kapanan yerleşim birimi yoktur.
